Τα Αγωνίσματα των Ολυμπιακών Αγώνων
Τα αγωνίσματα που διεξάγονταν στην Αρχαία Ολυμπία δεν είχαν σίγουρα των αριθμό και τον πλουραλισμό που έχουν τα σημερινά. Σίγουρα όμως πρόσφεραν τις ίδιες αν όχι και περισσότερες συγκινήσεις με σήμερα.
Το προγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων περιελάμβανε τα πιο κάτω αγωνίσματα:
Πένταθλο
Το πένταθλο αποτελείτο από πέντε αγωνίσματα, τα οπόια χωρίζονταν σε ελαφρά (άλμα, δρόμος, ακόντιο) και βαρεά (δίσκο, πάλη).
Ο δρόμος και η πάλη ήταν και ξεχωριστά αγωνίσματα στους πανελλήνιους αγώνες, όμως το άλμα, ο δίσκος και το ακόντιο διεξάγονταν μόνο ως μέρος του πεντάθλου.
Η μυθολογία αναφέρει ότι πρώτος ο Ιάσων καθιέρωσε το πένταθλο, προς τιμήν του φίλου του Πηλέα. Η σειρά διεξαγωγής των αγωνισμάτων καθώς και ο τρόπος ανάδειξης του νικητή δεν είναι γνωστά.
Το άλμα, το ακόντιο και ο δίσκος αποτελούσαν αγωνίσματα μόνο του πεντάθλου, ενώ ο δρόμος και η πάλη διεξάγονταν και ξεχωριστά.
Το βέβαιο είναι ότι με όποιο αγώνισμα και να ξεκινούσε το πένταθλο, σίγουρα τελείωνε με την πάλη.
Ο Αριστοτέλης θεωρεί τον νικητή του πεντάθλου"τον κάλλιστον των Ελλήνων", σπουδαίο και πρότυπο, αφού διέθετε ταχύτητα, δύναμη, δεξιοτεχνία και αντοχή.
Πένταθλο
Το πένταθλο αποτελείτο από πέντε αγωνίσματα, τα οπόια χωρίζονταν σε ελαφρά (άλμα, δρόμος, ακόντιο) και βαρεά (δίσκο, πάλη).
Ο δρόμος και η πάλη ήταν και ξεχωριστά αγωνίσματα στους πανελλήνιους αγώνες, όμως το άλμα, ο δίσκος και το ακόντιο διεξάγονταν μόνο ως μέρος του πεντάθλου.
Η μυθολογία αναφέρει ότι πρώτος ο Ιάσων καθιέρωσε το πένταθλο, προς τιμήν του φίλου του Πηλέα. Η σειρά διεξαγωγής των αγωνισμάτων καθώς και ο τρόπος ανάδειξης του νικητή δεν είναι γνωστά.
Το άλμα, το ακόντιο και ο δίσκος αποτελούσαν αγωνίσματα μόνο του πεντάθλου, ενώ ο δρόμος και η πάλη διεξάγονταν και ξεχωριστά.
Το βέβαιο είναι ότι με όποιο αγώνισμα και να ξεκινούσε το πένταθλο, σίγουρα τελείωνε με την πάλη.
Ο Αριστοτέλης θεωρεί τον νικητή του πεντάθλου"τον κάλλιστον των Ελλήνων", σπουδαίο και πρότυπο, αφού διέθετε ταχύτητα, δύναμη, δεξιοτεχνία και αντοχή.
Ακόντιο
Οι αθλητές συναγωνίζονταν στο ακόντιο, στον εκηβόλο (βολή σε μήκος) και στο στοχαστικό ακοντισμό (βολή σε προκαθορισμένο στόχο). Στην Αρχαία Ολύμπία το αγώνισμα που διεξαγόταν ήταν ο εκήβολος ακοντισμός.
Η τεχνική ρίψης του ακοντίου είναι όμοια με αυτή που χρησιμοποιούν οι αθλητές σήμερα, με μόνη διαφορά την ύπαρξη μιας δερμάτινης λωρίδας με θηλιά πάνω στο ακόντιο και από την οποία πέρναγε ο αθλητής το δείκτη και το μεσαίο του δάκτυλο, γεγονός που έδινε μεγαλύτερη ώθηση στο ακόντιο.
Το αγωνιστικό ακόντιο ήταν ένα κοντάρι ήκους 1,50-2μ., φταιγμένο από ξύλο, δεν είχε μεταλλική αιχμή και ήταν ελαφρύτερο από το πολεμικό.
Στον στοχαστικό ή έφιππο ακοντισμό, ένα από τα κύρια αγωνίσματα των Παναθηναίων και των Ηραίων, η ρίψη του ακοντίου γινόταν σε ένα στρογγυλό στόχο ενώ ο αθλητής βρισκόταν πάνω σε άλογο. Έτσι ο αναβάτης έπρεπε να συντονίζει τον καλπασμό του αλόγου με τη ρίψη του για να πετύχει σωστά το στόχο.
Αττική ερυθρόμορφη λήκυθος. Περίπου 470/460
π.Χ. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Άλμα
Το αγώνισμα του άλματος αποτελούσε ένα από τα πιο δύσκολα και επίπονα αθλήματα αφού απαιτούσε ταυτόχρονα συντόνισμό των μελών και των κινήσεων του αθλητή . Έτσι κατά καιρούς ένας αυλητής συνόδευε με το ρυθμό και τη μουσική του το άλμα του αθλητή για να το εκτελέσει επιτυχώς.
Δεν είναι γνωστό εάν το άλμα εις μήκος ήταν απλούν, διπλούν ή τριπλούν αλλά διεξαγόταν όπως και σήμερα σε σε ένα τετράπλευρο σκάμμα μήκους 50 ποδιών (16 μ.), γεμάτο με μαλακό χώμα, όπου μετά το άλμα του αθλητή στο σημείο που ακουμπούσαν τα πόδια του, μετρούσαν με ξύλινο κοντάρι (κανόνα), την επίδοση του.
Όπως και σήμερα, στη μία πλευρά του σκάμματος υπήρχε ο βατήρας, όπου πατούσαν οι αθλητές με τη μόνη διαφορά τη χρήση των αλτήρων. Οι αλτήρες ήταν βάρη λίθινα ή μολύβδινα, που κρατούσε ο άλτης με τα δυο χέρια, και τα οποία τον βοηθούσαν να πετύχει καλύτερες επιδόσεις.
Ο άλτης κρατώντας τους αλτήρες έφτανε, τρέχοντας μέχρι το βατήρα, όπου τους αιωρούσε πίσω-μπρος και εκτινασσόταν με τεντωμένα χέρια προς τα εμπρός. Λίγο πριν προσγειωθεί, πετούσε τους αλτήρες προς τα πίσω και έπεφτε με τα πόδια κλειστά στο έδαφος.
Το αγώνισμα του άλματος αποτελούσε ένα από τα πιο δύσκολα και επίπονα αθλήματα αφού απαιτούσε ταυτόχρονα συντόνισμό των μελών και των κινήσεων του αθλητή . Έτσι κατά καιρούς ένας αυλητής συνόδευε με το ρυθμό και τη μουσική του το άλμα του αθλητή για να το εκτελέσει επιτυχώς.
Δεν είναι γνωστό εάν το άλμα εις μήκος ήταν απλούν, διπλούν ή τριπλούν αλλά διεξαγόταν όπως και σήμερα σε σε ένα τετράπλευρο σκάμμα μήκους 50 ποδιών (16 μ.), γεμάτο με μαλακό χώμα, όπου μετά το άλμα του αθλητή στο σημείο που ακουμπούσαν τα πόδια του, μετρούσαν με ξύλινο κοντάρι (κανόνα), την επίδοση του.
Όπως και σήμερα, στη μία πλευρά του σκάμματος υπήρχε ο βατήρας, όπου πατούσαν οι αθλητές με τη μόνη διαφορά τη χρήση των αλτήρων. Οι αλτήρες ήταν βάρη λίθινα ή μολύβδινα, που κρατούσε ο άλτης με τα δυο χέρια, και τα οποία τον βοηθούσαν να πετύχει καλύτερες επιδόσεις.
Ο άλτης κρατώντας τους αλτήρες έφτανε, τρέχοντας μέχρι το βατήρα, όπου τους αιωρούσε πίσω-μπρος και εκτινασσόταν με τεντωμένα χέρια προς τα εμπρός. Λίγο πριν προσγειωθεί, πετούσε τους αλτήρες προς τα πίσω και έπεφτε με τα πόδια κλειστά στο έδαφος.
Ερυθρόμορφος αμφορέας με παράσταση αθλητή που προπονείται στο άλμα υπό την επίβλεψη ενός παιδοτρίβη. 480 π.Χ.
Wuerzburg, Martin von Wagner Museum L 509.
Wuerzburg, Martin von Wagner Museum L 509.
Δρόμος
Το στάδιο ήταν ο χώρος που φιλοξενούσε τους αγώνες δρόμου, όμως το μήκος του διέφερε από περιοχή σε περιοχή και από πόλη σε πόλη ανόλογα με τον πόδα (πους) που χρησιμοποιούσαν ως μονάδα μέτρησης.
Την αφετηρία και το τέλος του στίβου καθόριζαν αρχικά απλές γραμμές που χαράζονταν στο χώμα και στη συνέχεια βαλβίδες, μόνιμες μακρόστενες λίθινες πλάκες με δύο συνεχείς παράλληλες εγκοπές κατά μήκος. Κάποιοι Πάσσαλοι τοποθετημένοι σε κοιλότητες ξεχώριζαν τις θέσεις των δρομέων.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες υπήρχαν τα παρακάτω είδη δρόμων:
- Το στάδιον, ο κατ' εξοχήν δρόμος ταχύτητας, κατά τον οποίο οι δρομείς έπρεπε να διανύσουν μια φορά το μήκος του σταδίου. Σημερινή αντιστοιχία = 200 μ. περίπου.
- Ο δίαυλος ήταν κι' αυτός δρόμος ταχύτητας κατά τον οποίο έπρεπε να διανυθεί δύο φορές το μήκος του σταδίου. Σημερινή αντιστοιχία = δρόμος 400 μ. περίπου.
- Ο ίππιος, δρόμος ημιαντοχής κατά τον οποίο έπρεπε να διανυθεί τέσσερις φορές το μήκος του σταδίου. Σημερινή αντιστοιχία = δρόμος 800 μ. περίπου
- Ο δόλιχος, ήταν δρόμος αντοχής. Η απόσταση κυμαινόταν από 7-24 στάδια (1400-4800 μ. περίπου).
- Ο οπλίτης δρόμος ήταν δρόμος ταχύτητας, κατά τον οποίο οι δρομείς φορώντας κράνος και κνημίδες και κρατώντας ασπίδα, έπρεπε να διανύσουν δύο και σπανιότερα τέσσερις φορές το μήκος του απλού σταδίου.
Από τον 5ο αιώνα π.Χ καταργήθηκαν οι κνημίδες και μετά τον 4ο αιώνα π.Χ. και το κράνος και οι δρομείς έτρεχαν μόνο με τη βαριά ξύλινη, επενδυμένη με χαλκό ασπίδα.
Μελανόμορφος αττικός ψευδοπαναθηναϊκός αμφορέας με παράσταση αθλητών
δρόμου. 500 π.Χ.
Ρόδος, Αρχαιολογικό Μουσείο
Ρόδος, Αρχαιολογικό Μουσείο
Δίσκος
Η Δισκοβολία ήταν ένα από τα πιο διαδεδομένα, δημοφιλή και αγαπητά αγωνίσματα των Ολυμπιακών Αγώνων.
Οι δίσκοι ήταν κατασκευασμένοι από λίθο, χαλκό, μολύβι και σίδερο, ζύγιζαν από 1245-6600 γραμμάρια, είχαν διάμετρο από 0,17 - 0,34 μ. και όλοι οι αθλητές έκαναν τις ρίψεις τους με τον ίδιο δίσκο για να υπάρχει δικαιοσύνη.
Ο τρόπος ρίψης του δίσκου γινόταν από τη βαλβίδα και δεν φαίνεται να διέφερε από τον σημερινό. Όσο για τις επιδόσεις των αθλητών, αυτές σημειώνονταν με πάσαλους ή καρφιά και το μήκος της ρίψης με σχοινί ή κοντάρι.
Αττική ερυθρόμορφη κύλικα. Ο εικονιζόμενος δισκοβόλος περιστρέφεται, για να ρίξει το δίσκο. Περίπου 480 π.Χ.
Αθήνα, Μουσείο Αρχαίας Αγοράς
Πάλη
Το άθλημα αυτό διακρινόταν στην ορθία πάλη ή ορθοπάλη ή
σταδαία πάλη και στην αλίνδησιν ή κύλισιν ή κάτω πάλη. Οι παλαιστές στην αρχή
στέκονταν αντιμέτωποι με τα πόδια λυγισμένα και ελαφρά ανοιχτά, μία στάση που
ονομαζόταν σύστασις ή παράθεσις. Σε αντίθεση με σήμερα, σύστημα βαθμολογίας δεν
είχε αναπτυχθεί ούτε και γινόταν διαφοροποίηση ανάλογα με το βάρος των αθλητών.
Ορθία πάλη σκοπός αυτού του
είδους πάλης ήταν οι παλαιστές να ρίξουν απλώς τον αντί-παλο στο έδαφος. Τρεις
πτώσεις σήμαιναν ήττα και ο νικητής αποκαλούνταν τριακτήρ. Ο αγώνας συνεχιζόταν
μέχρι τελικής πτώσεως ενός εκ των δύο αθλητών. Στην ορθία πάλη γυμναζόταν το
επάνω μέρος του σώματος παλαιστών (κεφαλή, τράχηλος, ώμοι, χέρια, θώρακας,
μέση).
Αλίνδησις σε αυτό το
είδος πάλης γυμναζόταν κυρίως το κάτω μέρος του σώματος (μέση, μηροί, γόνατα)
και τα χέρια. Ο αγώνας τελείωνε με την παραδοχή της ήττας ενός εκ των δύο
αθλητών με ανάταση του δεξιού χεριού του με το δείκτη τεντωμένο.
Παλαιστές κατά τη διάρκεια αγώνα. Η Νίκη πετά από επάνω τους. Λεπτομέρεια από παναθηναϊκό αμφορέα του ζωγράφου των Αθηνών. 360/359 π.Χ.
Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Αττικός μελανόμορφος ψευδοπαναθηναϊκός αμφορέας, παράσταση αγώνα πυγμαχίας, Τανάγρα, 500 π.Χ.
Ο πρώτος αγώνας αρματοδρομίας που αναφέρει η παράδοση είναι αυτός μεταξύ του Πέλοπα και του Οινομάου, βασιλιά της Πίσας, μύθος που συνδέεται άμεσα με την Ολυμπία. Αρματοδρομίες επίσης αναφέρει και ο Όμηρος, στους αγώνες που οργάνωσε ο Αχιλλέας προς τιμήν του νεκρού φίλου του Πατρόκλου. Προστάτης του αγωνίσματος της αρματοδρομίας θεωρείτο ο θεός Ποσειδώνας.
Τα αγωνίσματα αρματοδρομιών στην Ολυμπία ήταν:
Το τέθριππο: το άρμα, ένα μικρό ξύλινο δίτροχο όχημα, συρόταν από τέσσερα άλογα. Το μήκος της διαδρομής ήταν δώδεκα γύροι του ιπποδρόμου. Το τέθριππο εισάγεται στην 25η Ολυμπιάδα (680 π. Χ.) και διεξάγεται έως και το 241 μ.Χ.
Η απήνη: εισάγεται στους Ολυμπιακούς αγώνες το 500 π.Χ. στην 70η Ολυμπιάδα και καταργήθηκε το 444 π.Χ. στην 84η Ολυμπιάδα. Το άρμα έσερναν δύο ημίονοι.
Η συνωρίδα: άρμα που έσερναν δύο άλογα. Εισάγεται στην 93η Ολυμπιάδα (408 π.Χ.). Το τέθριππο πώλων: εισάγεται στην 99η Ολυμπιάδα (348 π.Χ.). Το μήκος της διαδρομής ήταν οκτώ γύροι του ιπποδρόμου. Η συνωρίδα πώλων: εισάγεται ως αγώνισμα στην 128η Ολυμπιάδα (268 π.Χ.). Στους ομηρικούς χρόνους ηνίοχος ήταν ο ίδιος ο ιδιοκτήτης, αλλά στους ιστορικούς χρόνους οι ηνίοχοι δεν ήταν οι ιδιοκτήτες των αλόγων. Η νίκη, όμως, ανήκε στους ιδιοκτήτες οι οποίοι μάλιστα στέφονταν νικητές, ενώ για τον ηνίοχο το βραβείο ήταν μια μάλλινη ταινία που ο ιππότροφος (ο ιδιοκτήτης δηλαδή του ίππου) του έδενε στο μέτωπο. Για το λόγο αυτό στην Ολυμπία έχομε ονόματα γυναικών που αναφέρονται ως νικητές στις αρματοδρομίες (Κυνίσκα), παιδιών ή και πόλεων. Οι ηνίοχοι κατά την εκτέλεση του αγωνίσματος επεδίωκαν να καταλάβει το άρμα την εσωτερική πλευρά του ιπποδρόμου, προκειμένου να διανύσουν μικρότερη απόσταση.
Ονομαστοί ηνίοχοι της αρχαιότητας ήταν ο Κάρρωτος (ηνίοχος του βασιλιά Αρκεσιλάου), ο Φίντις ο Συρακούσιος, ο Νικόμαχος ο Αθηναίος, ο Χρόμιος, ηνίοχος του Ιέρωνα των Συρακουσών κ.ά.
Αττικός μελανόμορφος κιονωτός κρατήρας, ιπποδρομία κελήτων ίππων, Αθήνα, Ακρόπολη, 550-540 π.Χ
Παράσταση νικηφόρου αθλητή, πλαισιωμένου από ένα σαλπιγκτή και έναν κήρυκα. Τμήμα παναθηναϊκού αμφορέα. Β' μισό 4ου αιώνα π.Χ.
Αθήνα, Μουσείο Κεραμεικού.
Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Πυγμή
Η πυγμή αναφέρεται στον Όμηρο ως ένα από τα αγωνίσματα που έγιναν προς τιμήν του Πατρόκλου. Κατά τη μυθολογία την πυγμή εφεύρε ο Απόλλωνας, αλλά και ο Ηρακλής, ο Θησέας και άλλοι ήρωες.
Στη πυγμή, τα ζεύγη των πυκτών καθορίζονταν με κλήρο. Σε παραστάσεις αγγείων που απεικονίζουν σκηνές πυγμαχίας φαίνεται ότι οι αντίπαλοι στέκονταν αντιμέτωποι με το αριστερό πόδι μπροστά και λυγισμένο το δεξί. Τα χτυπήματα γίνονταν κυρίως στο κεφάλι και το πρόσωπο.
Δεν υπήρχε χρονικός περιορισμός στη διάρκεια του αγώνα, και οι αθλητές αγωνίζονταν μέχρις ότου ο ένας από τους δύο αθλητές αναγκαστεί να απαγορεύσει, να παραδεχτεί δηλαδή την ήττα του ή να πέσει αναίσθητος.
Οι αθλητές κατά τη διεξαγωγή του αγωνίσματος φορούσαν στα χέρια τους ιμάντες, οι οποίοι μάλιστα ήταν γνωστοί ήδη στη μυκηναϊκή εποχή. Ο Όμηρος, μάλιστα, μας δίνει λεπτομερή περιγραφή των ιμάντων που φορούσαν οι πύκτες: ήταν λουρίδες από λεπτό δέρμα βοδιού, τις οποίες τύλιγαν στα χέρια τους.
Αργότερα, στη πρώτη φάλαγγα των δαχτύλων πρόσθεσαν λουρίδες από σκληρό δέρμα και στο εσωτερικό έβαζαν μαλλί. Από τον 4ο αι. π.Χ. και ως τα τέλη του 2ου αι. μ.Χ. οι πύκτες αντί να δένουν τους ιμάντες, φορούσαν ένα είδος γαντιού από έτοιμους περιτυλιγμένους ιμάντες.
Τέλος, στα ρωμαϊκά χρόνια οι πυγμάχοι χρησιμοποιούσαν ένα πυγμαχικό γάντι ενισχυμένο με σίδερο και μολύβι. Από τους ονομαστότερους πυγμάχους της αρχαιότητας ήταν ο Διαγόρας ο Ρόδιος, πατέρας της Καλλιπάτειρας.
Παγκράτιο
Ανήκε και αυτό στα καταβλητικά αγωνίσματα και ήταν συνδυασμός πάλης και πυγμαχίας.
Σκοπός του αθλήματος ήταν ο εξαναγκασμός του αντιπάλου να παραδεχτεί την ήττα του με οποιοδήποτε τρόπο, καθώς στο παγκράτιο επιτρέπονταν τα πάντα εκτός από το δάκνειν (δάγκωμα) και το ορύσσειν (βγάλσιμο ματιών) που επιτρέπονταν μόνο στη Σπάρτη. Το αγώνισμα αυτό ήταν το πιο σκληρό και πιο επικίνδυνο από τα άλλα δύο βαρέα αγωνίσματα.
Το άθλημα διακρινόταν σε άνω ή «ορθοστάνδην παγκράτιον», όταν οι αθλητές αγωνίζονταν όρθιοι και στο «κάτω παγκράτιον», όταν ο αγώνας συνεχιζόταν στο έδαφος. Εκεί εκτυλισσόταν και το μεγαλύτερο μέρος του αγώνα στην προσπάθεια του αθλητή να εξαναγκάσει τον αντίπαλο με κτυπήματα ή λαβές να παραδεχτεί την ήττα του.
Σκοπός του αθλήματος ήταν ο εξαναγκασμός του αντιπάλου να παραδεχτεί την ήττα του με οποιοδήποτε τρόπο, καθώς στο παγκράτιο επιτρέπονταν τα πάντα εκτός από το δάκνειν (δάγκωμα) και το ορύσσειν (βγάλσιμο ματιών) που επιτρέπονταν μόνο στη Σπάρτη. Το αγώνισμα αυτό ήταν το πιο σκληρό και πιο επικίνδυνο από τα άλλα δύο βαρέα αγωνίσματα.
Το άθλημα διακρινόταν σε άνω ή «ορθοστάνδην παγκράτιον», όταν οι αθλητές αγωνίζονταν όρθιοι και στο «κάτω παγκράτιον», όταν ο αγώνας συνεχιζόταν στο έδαφος. Εκεί εκτυλισσόταν και το μεγαλύτερο μέρος του αγώνα στην προσπάθεια του αθλητή να εξαναγκάσει τον αντίπαλο με κτυπήματα ή λαβές να παραδεχτεί την ήττα του.
Σκηνή παγκρατίου. Ο ένας αθλητής κρατάει το πόδι του άλλου, προκειμένου να τον ανατρέψει. Από μελανόμορφο παναθηναϊκό αμφορέα των αρχών του 5ου αιώνα π.Χ.
New York, Metropolitan Museum of Art
New York, Metropolitan Museum of Art
Ιππικοί Αγώνες
Ο πρώτος αγώνας αρματοδρομίας που αναφέρει η παράδοση είναι αυτός μεταξύ του Πέλοπα και του Οινομάου, βασιλιά της Πίσας, μύθος που συνδέεται άμεσα με την Ολυμπία. Αρματοδρομίες επίσης αναφέρει και ο Όμηρος, στους αγώνες που οργάνωσε ο Αχιλλέας προς τιμήν του νεκρού φίλου του Πατρόκλου. Προστάτης του αγωνίσματος της αρματοδρομίας θεωρείτο ο θεός Ποσειδώνας.
Τα αγωνίσματα αρματοδρομιών στην Ολυμπία ήταν:
Το τέθριππο: το άρμα, ένα μικρό ξύλινο δίτροχο όχημα, συρόταν από τέσσερα άλογα. Το μήκος της διαδρομής ήταν δώδεκα γύροι του ιπποδρόμου. Το τέθριππο εισάγεται στην 25η Ολυμπιάδα (680 π. Χ.) και διεξάγεται έως και το 241 μ.Χ.
Η απήνη: εισάγεται στους Ολυμπιακούς αγώνες το 500 π.Χ. στην 70η Ολυμπιάδα και καταργήθηκε το 444 π.Χ. στην 84η Ολυμπιάδα. Το άρμα έσερναν δύο ημίονοι.
Η συνωρίδα: άρμα που έσερναν δύο άλογα. Εισάγεται στην 93η Ολυμπιάδα (408 π.Χ.). Το τέθριππο πώλων: εισάγεται στην 99η Ολυμπιάδα (348 π.Χ.). Το μήκος της διαδρομής ήταν οκτώ γύροι του ιπποδρόμου. Η συνωρίδα πώλων: εισάγεται ως αγώνισμα στην 128η Ολυμπιάδα (268 π.Χ.). Στους ομηρικούς χρόνους ηνίοχος ήταν ο ίδιος ο ιδιοκτήτης, αλλά στους ιστορικούς χρόνους οι ηνίοχοι δεν ήταν οι ιδιοκτήτες των αλόγων. Η νίκη, όμως, ανήκε στους ιδιοκτήτες οι οποίοι μάλιστα στέφονταν νικητές, ενώ για τον ηνίοχο το βραβείο ήταν μια μάλλινη ταινία που ο ιππότροφος (ο ιδιοκτήτης δηλαδή του ίππου) του έδενε στο μέτωπο. Για το λόγο αυτό στην Ολυμπία έχομε ονόματα γυναικών που αναφέρονται ως νικητές στις αρματοδρομίες (Κυνίσκα), παιδιών ή και πόλεων. Οι ηνίοχοι κατά την εκτέλεση του αγωνίσματος επεδίωκαν να καταλάβει το άρμα την εσωτερική πλευρά του ιπποδρόμου, προκειμένου να διανύσουν μικρότερη απόσταση.
Ονομαστοί ηνίοχοι της αρχαιότητας ήταν ο Κάρρωτος (ηνίοχος του βασιλιά Αρκεσιλάου), ο Φίντις ο Συρακούσιος, ο Νικόμαχος ο Αθηναίος, ο Χρόμιος, ηνίοχος του Ιέρωνα των Συρακουσών κ.ά.
Αττικός μελανόμορφος κιονωτός κρατήρας, ιπποδρομία κελήτων ίππων, Αθήνα, Ακρόπολη, 550-540 π.Χ
Αγώνες Παίδων
Οι νεαροί αθλητές αγωνίζονταν αρχικά στο δρόμο και την πάλη. Κατά την 38η Ολυμπιάδα (628 π.Χ.) εισήχθηκε στους αγώνες το πένταθλο, το οποίο όμως δεν συνεχίστηκε. Από το 616 π.Χ. (41η Ολυμπιάδα) εισάγεται στους αγώνες παίδων η πυγμή, ενώ το 200 π.Χ. (145η Ολυμπιάδα) εισάγεται και το παγκράτιο.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα των αγώνων (για μια Ολυμπιάδα με πλήρες αγωνιστικό πρόγραμμα), οι αγώνες παίδων διεξάγονταν τη δεύτερη μέρα. Μετά την τελετουργική τους είσοδο, οι νέοι αθλητές άρχιζαν να αγωνίζονται στους προκριματικούς του δρόμου σταδίου. Αμέσως μετά το τέλος όλων των προκριματικών, διεξαγόταν ο τελικός. Ακολουθούσε η πάλη παίδων. Το απόγευμα της ίδιας μέρας οι νεαροί αθλητές αγωνίζονταν στην πυγμή και το παγκράτιο.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα των αγώνων (για μια Ολυμπιάδα με πλήρες αγωνιστικό πρόγραμμα), οι αγώνες παίδων διεξάγονταν τη δεύτερη μέρα. Μετά την τελετουργική τους είσοδο, οι νέοι αθλητές άρχιζαν να αγωνίζονται στους προκριματικούς του δρόμου σταδίου. Αμέσως μετά το τέλος όλων των προκριματικών, διεξαγόταν ο τελικός. Ακολουθούσε η πάλη παίδων. Το απόγευμα της ίδιας μέρας οι νεαροί αθλητές αγωνίζονταν στην πυγμή και το παγκράτιο.
Αττικός ερυθρόμορφος κωδωνόσχημος κρατήρας, σκηνή Γυμνασίου, Σέρρες, α' μισό 4ου αι. π.Χ.
Αγώνες Κηρύκων και Σαλπιγκτών
Στην Ολυμπία διακρίνονταν, εκτός από τους αθλητές, οι κήρυκες και οι σαλπιγκτές. Αυτοί συμμετείχαν σε αγώνες που εισήχθησαν στην 96η Ολυμπιάδα, το 396 π.X., και οι νικητές είχαν προνομιακό ρόλο κατά την τέλεσή τους.
Eπειδή πολλοί ικανοί κήρυκες και σαλπιγκτές διεκδικούσαν την τιμή να αναγγέλλουν τα αγωνίσματα και τους νικητές ή να σαλπίζουν στον ιππόδρομο, καθιερώθηκαν και γι' αυτούς αγώνες. Έτσι, όσοι νικούσαν αποκτούσαν το προνόμιο να σαλπίζουν και να ανακοινώνουν τους αθλητές κατά την Ολυμπιάδα.
Αθήνα, Μουσείο Κεραμεικού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου